Umowa darowizny jest jednym z najpopularniejszych sposobów przeniesienia własności majątku między stronami. To zobowiązanie darczyńcy do bezpłatnego przekazania składnika majątku na rzecz obdarowanego, a jednocześnie stanowi ważny akt prawnego zobowiązania.
Forma umowy darowizny
Zgodnie z art. 890 Kodeksu Cywilnego, umowa darowizny powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Niemniej jednak brak zachowania tej formy nie powoduje nieważności umowy, o ile została już wykonana. To oznacza, że umowa darowizny może być ważna, nawet jeśli nie została sporządzona w formie aktu notarialnego, pod warunkiem że świadczenie darczyńcy zostało już spełnione.
Oświadczenie darczyńcy wymaga formy aktu notarialnego, podczas gdy oświadczenie obdarowanego może być złożone w dowolnej formie, chyba że przepisy stanowią inaczej. Jednak, w przypadku darowizny nieruchomości, również oświadczenie obdarowanego powinno być złożone w formie aktu notarialnego.
Zawartość umowy darowizny
Aby umowa darowizny była skuteczna, musi zawierać pewne elementy:
Strony umowy - oznaczenie darczyńcy i obdarowanego wraz z ich danymi personalnymi.
Przedmiot darowizny - dokładne określenie, co stanowi przedmiot darowizny.
Oświadczenie darczyńcy - wyrażenie woli darczyńcy do bezpłatnego przekazania majątku.
Oświadczenie obdarowanego - potwierdzenie przez obdarowanego, że przyjmuje darowiznę.
Podpisy i data - czytelne podpisy stron wraz z datą zawarcia umowy.
Wykonanie darowizny
Sposób wykonania darowizny zależy od rodzaju przekazywanego składnika majątku. Rzeczy oznaczone, co do tożsamości, stają się własnością obdarowanego wraz z zawarciem umowy. W przypadku rzeczy oznaczonych, co do gatunku, konieczne jest dodatkowe przeniesienie posiadania, czyli fizyczne przekazanie obdarowanemu.
Odwołanie darowizny
Ustawodawca przewiduje możliwość odwołania darowizny w pewnych sytuacjach. Darczyńca może odwołać darowiznę, jeśli po jej zawarciu jego sytuacja majątkowa uległa zmianie uniemożliwiającej wykonanie darowizny bez uszczerbku dla utrzymania, usprawiedliwionych potrzeb lub ciążących na nim obowiązków alimentacyjnych (art. 896 k.c.).
Ponadto art. 898 par. 1 k.c. pozwala darczyńcy odwołać wykonaną już darowiznę w przypadku rażącej niewdzięczności obdarowanego. Pojęcie rażącej niewdzięczności pozostaje otwarte na indywidualną ocenę sądu, jednak może obejmować poważne naruszenia obowiązków moralnych czy prawnych przez obdarowanego.
Należy jednak pamiętać, że odwołanie darowizny musi nastąpić w terminie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego.
Niedostatek darczyńcy
Art. 897 k.c. reguluje kwestie alimentacyjne związane z darowizną. W przypadku, gdy darczyńca popadnie w niedostatek, obdarowany może być zobowiązany dostarczyć mu środki na utrzymanie, zgodnie z możliwościami wzbogacenia darczyńcy.
Podatek od umowy darowizny
Opodatkowanie zależy nie tylko od wartości darowizny, ale również od stopnia pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym. Istnieje możliwość zwolnienia z podatku dla najbliższych członków rodziny (rodzice – dzieci, małżonkowie).
Umowa darowizny to ważny dokument prawny, który wymaga starannej konstrukcji i przemyślanej treści. Zawarcie umowy w formie aktu notarialnego jest zalecane, zwłaszcza przy darowaniach nieruchomości. Należy pamiętać o konieczności zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego i prawidłowym uiszczeniu ewentualnego podatku. Odwołanie darowizny jest możliwe w określonych sytuacjach, zgodnie z przepisami prawa cywilnego. Warto skorzystać z pomocy prawnika przy sporządzaniu umowy darowizny, aby uniknąć ewentualnych problemów prawnych w przyszłości.
Materiał powstał we współpracy z kancelarią www.tomaszwalczak.pl
