W celu osiągnięcia przychodów każdy podatnik ponosi pewne koszty. Z takiego założenia wychodzi ustawodawca, który przy dwóch z czterech form opodatkowania pozwala podatnikom na zmniejszenie przychodów o poniesione koszty ich uzyskania. Czym są koszty uzyskania przychodu według PIT i jak je poprawnie rozliczyć w zeznaniu rocznym?
- Czym są koszty uzyskania przychodu?
- Jak koszty uzyskania przychodów wpływają na podatek dochodowy?
W przypadku podatników, którzy pracują w jednym miejscu i mają jedną umowę o pracę, koszty uzyskania przychodów są z góry narzucone. W innych przypadkach ich wysokość ulega zmianie.
Czym są koszty uzyskania przychodu?
Definicja kosztów uzyskania przychodu jest zawarta w art 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Według treści tego artykułu, za koszty uzyskania przychodu uznaje się wydatki "poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów". Za koszt uzyskania przychodu uznaje się więc wszystkie wydatki, które w jakiś sposób są powiązane z wykonywaną pracą.
Tę definicję w całości można jednak odnieść jedynie do osób prowadzących działalność gospodarczą, opodatkowaną na zasadach ogólnych lub podatkiem liniowym. Jedynie przedsiębiorcy nie podlegają limitom określonym w ustawie, dotyczącym zaś pracowników, zleceniobiorców i dziełobiorców. Dla tych trzech grup ustawodawca określił maksymalne kwoty, jakie mogą zostać zastosowane do osiąganych w danym roku podatkowym dochodów. W przypadku jednej umowy o pracę, jest to 3000 zł dla pracownika, którego zakład pracy znajduje się w tej samej miejscowości co miejsce zamieszkania, lub 3600 zł dla pracownika, który dojeżdża do pracy do innej miejscowości. Przy dwóch umowach o pracę limit wzrasta odpowiednio do 4500 i 5400 zł rocznie. Chociaż przedsiębiorcy nie podlegają tym limitom, to muszą jednak stosować się do zapisów ustawy, które literalnie określają, które wydatki nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Ustawodawca wymienia je w art. 23 ustawy o PIT.
Dla zleceniobiorców i dziełobiorców koszty uzyskania przychodu liczy się procentowo. Podstawowa stawka to 20% przychodu, jednak może ona ulec zwiększeniu do 50%, w przypadku umów autorskich. Warunkiem zastosowania podwyższonych KUP jest jednak przeniesienie prawa własności wynalazku lub innego dzieła na zleceniodawcę lub dziełodawcę.
Jak koszty uzyskania przychodów wpływają na podatek dochodowy?
Z kosztami uzyskania przychodów wiążą się nie tylko limity i wyłączenia. Popularne KUP bezpośrednio wpływają na wysokość podstawy opodatkowania, którą rozumie się jako różnicę między przychodem a kosztami jego uzyskania, pomniejszoną o inne odliczenia, np. zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne. Zatem poniesione w celu osiągnięcia przychodów koszty bezpośrednio wpływają na dochód do opodatkowania, a zatem również sam podatek.
Wysokość KUP ma znaczenie szczególnie dla osób, które zarabiają niewiele lub pracują na niepełny etat. W tym wypadku istotna jest również kwota wolna od podatku 2021 oraz powiązana z nią bezpośrednio kwota zmniejszająca podatek. Zakładając, że podatnik zarobił przez cały rok jedynie 11000 zł, z czego odliczono mu 3000 zł kosztów poniesionych w celu uzyskania przychodów, to jego realny dochód do opodatkowania wyniósł 8000 zł, co oznacza z kolei, że nie zapłaci od niego podatku dochodowego. Kwota wolna od podatku oraz kwota zmniejszająca podatek zmieniły się na mocy Polskiego ładu i od 1 stycznia 2022 roku wynoszą odpowiednio 30 tys. zł oraz 5100 zł w skali roku.