W obecnych czasach niewielu z nas może poszczycić się własną działką. Ekwiwalent miejskiej zieleni nierzadko stanowić muszą przydomowe trawniki. Jednak i one mogą wyglądać nader atrakcyjnie i stanowić namiastkę przyrody w dużym skupisku domów. Stąd wielu ich posiadaczy dokłada wyjątkowych starań, by wyglądały schludnie i cieszyły oko swoją urodą. O trawnik należy jednak wyjątkowo dbać. Ogromną pomocą w takich pracach staje się wertykulator, który pomaga posiadaczom tego kawałka zieleni usunąć pozostałości pleśni trawnikowej. Jaki wertykulator wybrać, by być zadowolonym z przebiegu wertykulacji i by posługiwanie się sprzętem odbywało się bezproblemowo?
Czym jest wertykulator? Garść podstawowych informacji
Dbanie o trawnik jest wyjątkowo ważne. Według naukowców słaba kondycja trawnika na wiosnę lub występowanie pleśni, z powodu zbyt wilgotnej gleby w czasie topnienia śniegu lub obfitego podlewania latem, to jeden z najczęstszych problemów związanych z pielęgnacją tego skrawka zieleni. Nierzadko w podłożu tym namnażają się również grzyby, które nie pozwalają prawidłowo rozwinąć się trawie. Pojawiają się również bujnie rozplenione chwasty lub widoczne braki w zagęszczeniu trawy w niektórych miejscach trawnika. Nie wpływa to korzystnie na estetykę naszego domowego „zielonego zakątka”. Zabieg pielęgnacyjny, który ma na celu usunięcie wspomnianej pleśni trawnikowej, to właśnie wertykulacja.
Wertykulator, czyli maszyna przeznaczona do wykonywania tego procesu, składa się z kilku elementów. Najprostsze wertykulatory przypominają nieco grabie, niekiedy kosiarkę. Charakterystyczną częścią wertykulatora są specjalne noże, które obracają się wokół własnej osi. Wertykulator nacina bowiem podłoże, podczas gdy często mylony z nim aerator jedynie je nakłuwa. Wertykulator tnie darnię w sposób pionowy, prowadząc do jej napowietrzenia – dzięki temu, trawa może rozwijać się prawidłowo. Trawnik lepiej wchłania też wilgoć oraz substancje odżywcze, pozbywa się także zalegających chwastów, starej trawy i mchu. Znikają obumarłe pędy i korzenie nazywane filcem i powodujące żółknięcie trawy; można więc powiedzieć, że proces wertykulacji to swoisty peeling dla naszego trawnika.
Trawnik, a rodzaje wertykulatorów
Kiedy wybieramy wertykulator, musimy ocenić nasze potrzeby – czyli najprościej mówiąc, przyjrzeć się naszemu własnemu trawnikowi. Specjaliści radzą, by w pierwszym roku od założenia trawnika powstrzymać się od zabiegu wertykulacji, natomiast warto wykonać go już kolejną wczesną wiosną. Do małych trawników idealnie wystarczą małe wertykulatory przypominające grabie wyposażone w kółka. Te minimaszyny wystarczą również wówczas, gdy chcemy zająć się jedynie konkretnym fragmentem – na przykład tym, który został przez nas wydeptany albo jest wyjątkowo narażony na niekorzystny wpływ położenia. W przypadku większych połaci terenu potrzebujemy już urządzenia o własnym napędzie, a więc wertykulatora elektrycznego lub akumulatorowego. Jeśli mamy poddać wertykulacji naprawdę duży obszar, warto zainwestować w wertykulator spalinowy – mają ogromną moc, a co za tym idzie, wydajność. Niestety ich wpływ na środowisko nie jest korzystny: generują bowiem hałas sprzyjający zaburzeniom pracy środowiska naturalnego. Niektóre z prac można wykonać przy pomocy specjalnego traktorka ogrodowego, który na wyposażeniu posiada również wertykulator.
Kiedy czas na wertykulator?
Zanim stwierdzimy, że czas już na proces wertykulacji naszego trawnika, możemy zwrócić uwagę na to, czy rzeczywiście tego teraz potrzebuje. Jakie są pierwsze oznaki konieczności wertykulowania darni? Z pewnością gromadząca się, kilkucentymetrowa warstwa wspomnianego wcześniej filcu w postaci obumarłych, starych pędów roślin i chwastów. Charakterystycznym symptomem są też żółknięcie trawy i zbita gleba. Słaby wzrost trawy, duża ilość chwastów i pogorszone wchłanianie wody to kolejne czynniki, które przypominają nam, że pora chwycić za wertykulator. Choć używamy go stosunkowo rzadko - eksperci szacują, że to nie więcej niż dziesięć godzin w roku, nie warto zwlekać z jego użyciem. Najlepsza pora na wertykulację trawnika to wczesna wiosna, aby zregenerować teren po zimie. Wiele osób przyznaje jednak, że wertykulację przeprowadza również nieco później: w maju, a także na początku jesieni. Dobrą porą jest wrzesień, gdyż daje to roślinom czas na zregenerowanie się przed zimą i okresem wegetacji. Po skorzystaniu z wertykulatora, warto przeprowadzić również proces aeracji, czyli nakłuć trawnik. Jest to łagodniejszy zabieg pielęgnacyjny, pomaga jednak dotrzeć do nieco głębszych partii gleby, czyli systemu korzeniowego - i skutecznie go odżywić.
Parametry wertykulatora elektrycznego – na co zwrócić uwagę?
Wertykulator powinien być oczywiście dostosowany do naszego trawnika i potrzeb z nim związanych, jednak istotne parametry to również szerokość i głębokość robocza urządzenia. Co to właściwie oznacza? Szerokość to inaczej szerokość pasa terenu, jaki jesteśmy w stanie jednorazowo nacinać, natomiast głębokość robocza to inaczej długość ostrzy wertykulatora. Szerokość to przeważnie 25-35 centymetrów; im szerszy jest jednak wałek z ostrzami, tym jest cięższy. Ostrza z kolei w niektórych modelach wertykulatorów można w miarę swobodnie regulować. Im bardziej zależy nam na elastyczności trawnika, tym większej głębokości roboczej potrzebujemy, a co za tym idzie, tym mocniejszą konstrukcją powinien charakteryzować się nasz wertykulator. Przy naprawdę dużych głębokościach pomocne mogą być urządzenia, które łączą w sobie cechy wertykulatora i aeratora. Więcej o rodzajach wertykulatorów Husqvarny. Wertykulator elektryczny przeważnie posiada moc od 500-2000 W. Najsłabsze wystarczają do trawników o powierzchni około dwustu-trzystu metrów kwadratowych, mocniejsze – dają radę nawet na terenach mających powyżej osiemset metrów. Pozostaje jeszcze waga, która często decyduje o mobilności urządzenia – przeważnie ważą one od siedmiu do dwudziestu kilogramów.
Czy warto kupić wertykulator spalinowy?
Przy niewielkich trawnikach spokojnie wystarczają wertykulatory ręczne. Przy wspomnianych kilkuset metrach – opisywane wertykulatory elektryczne. Powyżej tysiąca metrów kwadratowych terenu do wertykulacji, można pomyśleć o wertykulatorze spalinowym. To zdecydowanie najbardziej wydajna wersja tego urządzenia, jednak ma również swoje wady: przeważnie wertykulator spalinowy jest dość ciężki (waży nawet do czterdziestu kilogramów) i wymaga siły i zręczności w manewrowaniu (można ewentualnie pomyśleć o modelu samojezdnym). Emituje również spaliny i hałas. Jego plusem jest natomiast moc: 6 KM. Biorąc jednak pod uwagę koszty napraw i konserwacji oraz wielkość przeciętnych miejskich trawników, większości mieszkańców miast na własny użytek spokojnie wystarczy wertykulator elektryczny.
Profity z kupna wertykulatora. Jak zmienia się trawnik po pielęgnacji?
Jest wiele korzyści z przeprowadzania regularnego procesu wertykulacji na naszym trawniku. Przede wszystkim, hamuje ona rozwój próchnicy powierzchniowej, grzybów i chorobotwórczych bakterii, których nie uda się pozbyć przy pomocy ręcznego przycinania i usuwania chwastów. Rozluźnienie gleby i dobre jej napowietrzenie sprzyja lepszemu krzewieniu się trawy – trawnik staje się gęstszy, zieleńszy i szybciej się rozrasta. Usunięcie filcu pomaga w lepszym wnikaniu wody i soli mineralnych w głębsze partie gleby i ich dotarcie do systemu korzeni, dzięki czemu rośliny nie są odwodnione i przy regularnym podlewaniu nie wysychają - mimo ekspozycji na letnie słońce. Równomiernie rosnący trawnik – również w tych miejscach, gdzie jest narażony na deptanie i uszkodzenia – to prawdziwa ozdoba naszego domu. Warto więc zadbać o kupno wertykulatora, by cieszyć się naprawdę piękną zieloną trawą i równo porośniętym, zdrowym trawnikiem. Proces wertykulacji to droga do pochwalenia się innym swoim własnym, zielonym zakątkiem w środku miasta.
Źródła:
- Fleszar, J., Dulcet, E., Borowski, S., Bujaczek, R., Kaszkowiak, J. (2018). Maszyny i urządzenia do aeracji i wertykulacji trawników. Technika Rolnicza Ogrodnicza Leśna, nr 3, s.13-17.
- Szulc A. , Zielone miasto zieleń przy ulicach, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2013
- Caban, J., Maksym, P., Marczuk, A., & Droździel, P. (2016). Wybrane zagadnienia zanieczyszczenia środowiska hałasem pochodzącym z pracy maszyn i urządzeń rolniczych. Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe, 17(12), 55-58.
- Żukowska, K., Hantz, K., Grieger, A., & Chojnacki, J. (2015). Analiza rozwiązań technicznych wspomagających wydajność użytkowania mikrociągników jednoosiowych. Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe, 16(6), 305-308.
- https://www.husqvarna.com/pl/produkty/wertykulatory/
- https://www.budujesz.pl/wiadomosc/wertykulator-do-trawy-jak-wybrac-jaki-najlepszy/7570/
- https://www.budujesz.pl/wiadomosc/wertykulator-do-trawy-jak-wybrac-jaki-najlepszy/7570/
- https://www.narzedzia.pl/artykuly/jaki-aerator-wertykulator-wybrac,5362.html