Postępowania rozwodowe bardzo często obfitują w liczne spory pomiędzy rozstającymi się małżonkami. Osią sporu bywa przede wszystkim wina w rozkładzie pożycia małżeńskiego, ale także kwestie dotyczące ich wspólnych małoletnich dzieci, w tym harmonogram kontaktów i wysokość alimentów. Praktyka pokazuje, że silny konflikt na tle rozwodu kosztuje obie strony dużo nerwów i stresu. Nie pomaga przy tym fakt, że skala sporu przekłada się również na czas rozpoznania sprawy przez Sąd. Dlatego też warto rozważyć krok jakim jest postępowanie mediacyjne.
Mediacja w trakcie rozwodu – czemu służy?
W toku postępowania rozwodowego Sąd rozstrzyga przede wszystkim kwestię winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego. Warto mieć przy tym na uwadze, że rozwód bez orzekania o winie może odbyć się jedynie na wniosek obu stron. Oznacza to, że jeśli jedna ze stron będzie domagała się rozstrzygnięcia o winie, to Sąd musi zbadać przyczyny rozkładu pożycia małżeńskiego, nawet jeśli druga strona nie chce zagłębiać się w okoliczności poprzedzające rozstanie małżonków. Ponadto, jeśli małżonkowie posiadają małoletnie dzieci, Sąd jest zobligowany do rozstrzygnięcia kwestii powierzenia władzy rodzicielskiej, ustalenia miejsca zamieszkania dzieci oraz uregulowania kontaktów i alimentów, co wymaga wnikliwej analizy okoliczności sprawy, a niekiedy również przeprowadzenia opinii biegłych. W sytuacji, gdy małżonkowie obarczają się nawzajem winą za rozpad związku i kwestionują nawzajem swoje kompetencje rodzicielskie, sprawa rozwodowa może trwać nawet kilka lat.
Mediacja - czy warto?
Porozumienie małżonków w sprawach dotyczących rozwodu w praktyce pozwala znacznie przyspieszyć przebieg postępowania rozwodowego i niekiedy zakończyć rozwód już na pierwszej rozprawie. Przy wypracowaniu takiego porozumienia pomocna może okazać się mediacja małżonków.
Mediacje pomiędzy małżonkami prowadzi mediator, którego zadaniem jest pomóc stronom wypracowania rozwiązania odpowiadającego obu stronom. Podkreślić należy, że rolą mediatora nie jest rozstrzyganie sporu pomiędzy stronami, jak to ma miejsce w przypadku sędziego. Mediatora obowiązują zasady bezstronności i neutralności. Jego zadaniem jest zarządzanie komunikacją małżonków. Praktyka pokazuje, że obecność mediatora ostudza konflikt małżonków, dzięki czemu łatwiej im dojść do porozumienia. Ponadto, porozumienie wypracowane w toku mediacji w praktyce pozwala zapewnić jego trwałość gdyż stronom łatwiej dostosować się do wspólnie poczynionych ustaleń, aniżeli do odgórnie narzuconych przez Sąd zasad. – zauważa adwokat Agata Koschel-Sturzbecher. Warto mieć na uwadze, że strony nie muszą osiągnąć całkowitego porozumienia w toku mediacji. Nawet częściowa ugoda istotnie usprawni przebieg postępowania rozwodowego.
Warto także pamiętać, że mediacja ma charakter poufny. Oznacza to, zarówno mediator, strony jak i inne osoby biorące udział w mediacji mają obowiązek zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedziały się w związku z postępowaniem mediacyjnym. Co ważne, propozycje albo oświadczenia składane w toku mediacji, nie mogą stanowić argumentu w postępowaniu przed Sądem. Naruszenie tego obowiązku skutkuje bezskutecznością takich argumentów w toku postępowania sądowego.
Jak wygląda mediacja w sprawie rozwodowej?
Mediacja może odbyć się jeszcze przed złożeniem pozwu o rozwód - wówczas jest to mediacja pozasądowa (prywatna). Małżonkowie, który zdecydują się na taki krok mogą wspólnie zgłosić się do mediatora, który pomoże im dojść do porozumienia i utrwalić poczynione ustalenia na piśmie. Każdy z małżonków może również samodzielnie zainicjować mediację. W takim przypadku należy przygotować wniosek o przeprowadzenie mediacji, odpis wniosku doręczyć drugiemu małżonkowi a oryginał wniosku przesłać do wybranego przez siebie mediatora.
Po złożeniu pozwu o rozwód również istnieje możliwość skorzystania z mediacji sądowej. W tym celu należy złożyć wniosek o skierowanie stron do mediacji. Jeśli strona przeciwna wyrazi zgodę na mediację, Sąd przychyli się do naszego wniosku. Warto przy tym wiedzieć, że w przypadku mediacji sądowej, strony również dysponują uprawnieniem jakim jest wybór mediatora. W przypadku nieskorzystania z tego uprawnienia, wyboru mediatora dokona Sąd.
Istota mediacji sprowadza się do tego, że każda ze stron może swobodnie wypowiedzieć się i określić swoje oczekiwania co do sprawy. Zadaniem mediatora jest ustalenie obszarów w których jest szansa na osiągnięcie porozumienia i dążenie do obustronnego kompromisu.
Czy mediacje przed rozwodem są konieczne?
Mediacje zarówno przed rozwodem, jak i w toku rozwodu są całkowicie dobrowolne. Co więcej, nawet w przypadku wyrażenia zgody na mediację, można ją w każdej chwili wycofać. Zmuszanie kogokolwiek do udziału w mediacji byłoby sprzeczne z istotą tej instytucji. Dlatego też brak udziału w mediacji nie wywołuje jakichkolwiek konsekwencji.
Ile trwa mediacja rozwodowa?
W przypadku mediacji pozasądowej, czas trwania mediacji zależy od woli stron i ich dyspozycyjności, a także od perspektyw w zakresie porozumienia. Niekiedy zdarza się, że strony już na pierwszym spotkaniu dochodzą do konsensusu, a czasem dojście do porozumienia wymaga przeprowadzenia kilku rozmów.
Z kolei czas trwania mediacji sądowej nie powinien przekroczyć trzech miesięcy, jednak może być przedłużony na wniosek stron lub z innych ważnych powodów, jeżeli będzie to sprzyjać ugodowemu załatwieniu sprawy.
Ile kosztuje mediator w sprawie rozwodowej?
Koszty mediacji zależą przede wszystkim od tego czy mediacja odbywa się w trybie sądowym czy umownym (pozasądowym). W przypadku tej pierwszej, na koszty mediacji składają się przede wszystkim koszty posiedzeń mediacyjnych: pierwsze posiedzenie kosztuje 150 zł, a każde kolejne 100, jednak łącznie nie więcej niż 450 zł. Poza tym należy liczyć się z obowiązkiem zwrotu kosztów poniesionych przez mediatora w związku z przeprowadzeniem mediacji. Mowa tu o kosztach przejazdów mediatora, kosztów korespondencji (jednak nie więcej niż 30 zł). Ostatnia składowa kosztów mediacji to wydatki na wynajem pomieszczenia niezbędnego do przeprowadzenia posiedzenia mediacyjnego – zwrot wynosi maksymalnie 70 zł za jedno posiedzenie. Warto przy tym pamiętać, że podane wyżej stawki stanowią kwoty netto.
Z kolei w przypadku mediacji prywatnej, koszty jej przeprowadzenia ustalane są osobiście z mediatorem.
