Ultrasonografia (USG) jest jednym z najczęściej stosowanych badań obrazowych, pozwalających na ocenę narządów wewnętrznych, tkanek miękkich oraz naczyń krwionośnych. W diagnostyce wielu schorzeń kluczowe jest wykrycie stanów zapalnych, które mogą prowadzić do poważnych powikłań, jeśli nie zostaną odpowiednio rozpoznane i leczone. Czy badanie USG jest w stanie wykryć stan zapalny? Odpowiedź brzmi: tak, jednak skuteczność badania zależy od rodzaju tkanki oraz lokalizacji procesu zapalnego.
Jak USG wykrywa stan zapalny?
Ultrasonografia pozwala na ocenę struktury i echogeniczności tkanek, a w przypadku stanów zapalnych można zauważyć charakterystyczne zmiany. Do najważniejszych wskaźników świadczących o obecności zapalenia w USG należą:
Obrzęk tkanek, który objawia się zwiększoną objętością badanego narządu,
Zwiększona ilość płynu w przestrzeniach międzytkankowych, co może świadczyć o toczącym się procesie zapalnym,
Zwiększone unaczynienie, wykrywane za pomocą USG Doppler, co oznacza intensywną reakcję układu odpornościowego,
Zmiana echogeniczności, np. obniżona echogeniczność w zapaleniu trzustki czy podwyższona w przypadku zwłóknień po stanach zapalnych.
Dzięki tym parametrom lekarz jest w stanie ocenić, czy w danym obszarze organizmu występuje zapalenie, a także określić jego intensywność.
USG w diagnostyce zapaleń narządów jamy brzusznej
Jednym z najczęstszych zastosowań USG jest diagnostyka stanów zapalnych w obrębie jamy brzusznej. Za pomocą tego badania można wykryć:
Zapalenie wyrostka robaczkowego (zapalenie wyrostka, czyli zapalenie wyrostka robaczkowego) – USG może wykazać jego powiększenie, pogrubienie ściany oraz obecność płynu w jamie brzusznej,
Zapalenie trzustki – obrzęk i zmniejszona echogeniczność miąższu trzustki, a w ciężkich przypadkach martwicze zmiany,
Zapalenie pęcherzyka żółciowego – pogrubienie ściany, obecność złogów oraz poszerzenie przewodów żółciowych,
Zapalenie jelit, np. w chorobie Leśniowskiego-Crohna – pogrubienie ściany jelita, zwiększony przepływ krwi oraz obecność nacieków zapalnych.
USG jest szczególnie przydatne w różnicowaniu bólu brzucha oraz podejrzeniu nagłych stanów zapalnych wymagających interwencji chirurgicznej.
USG a zapalenia stawów i tkanek miękkich
USG odgrywa kluczową rolę w diagnostyce stanów zapalnych układu mięśniowo-szkieletowego. Może pomóc w wykryciu:
Zapalenia stawów – badanie pozwala ocenić obecność wysięku stawowego, zgrubienia błony maziowej oraz zwiększonego unaczynienia w stanie zapalnym,
Zapalenia ścięgien (tendinopatia) – USG wykrywa obrzęk ścięgien, nagromadzenie płynu wokół nich oraz mikrourazy,
Zapalenia kaletek maziowych – powiększenie i nagromadzenie płynu w kaletkach, np. w zapaleniu kaletki przedrzepkowej,
Ropni i infekcji skóry – ultrasonografia pozwala rozróżnić ropnie od zwykłych obrzęków oraz ocenić stopień zaawansowania infekcji.
Dzięki USG możliwe jest także monitorowanie skuteczności leczenia chorób zapalnych stawów i ścięgien, co pozwala na lepsze dopasowanie terapii.
USG w wykrywaniu stanów zapalnych tarczycy i węzłów chłonnych
USG tarczycy jest podstawowym narzędziem diagnostycznym w przypadku podejrzenia zapaleń tego narządu. Pozwala wykryć:
Zapalenie tarczycy Hashimoto, które objawia się niejednorodnym miąższem i zmniejszoną echogenicznością,
Zapalenie tarczycy De Quervaina, które powoduje bolesne powiększenie tarczycy,
Ropień tarczycy, który w USG widoczny jest jako zbiornik płynu otoczony tkanką zapalną.
Ponadto, USG pozwala na ocenę węzłów chłonnych, co ma kluczowe znaczenie w diagnostyce stanów zapalnych i infekcji. Powiększenie węzłów chłonnych, ich niejednorodna struktura oraz zwiększony przepływ krwi mogą świadczyć o toczącym się stanie zapalnym lub chorobie nowotworowej.
Ograniczenia USG w diagnostyce stanów zapalnych
Mimo wielu zalet, USG nie zawsze jest wystarczające do pełnej diagnostyki stanu zapalnego. Ograniczenia tej metody obejmują:
Niską skuteczność w wykrywaniu zapaleń głęboko położonych narządów, np. płuc czy mózgu,
Utrudnioną ocenę narządów wypełnionych gazami, np. jelit czy żołądka,
Brak jednoznaczności w ocenie niektórych zmian – niektóre przewlekłe stany zapalne mogą dawać obraz podobny do zmian nowotworowych, co wymaga dalszych badań, takich jak rezonans magnetyczny (MRI) czy tomografia komputerowa (TK).
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić dodatkowe badania laboratoryjne, takie jak OB, CRP czy prokalcytonina, które pozwalają potwierdzić obecność stanu zapalnego w organizmie.
USG jest skutecznym narzędziem w wykrywaniu stanów zapalnych w różnych częściach ciała. Pozwala na szybką ocenę narządów jamy brzusznej, układu mięśniowo-szkieletowego, tarczycy, węzłów chłonnych oraz układu rozrodczego. Choć ma swoje ograniczenia, w wielu przypadkach stanowi pierwszą linię diagnostyki i umożliwia szybkie wdrożenie leczenia. W przypadku wątpliwości co do charakteru zmian zapalnych, lekarz może zalecić dodatkowe badania obrazowe lub laboratoryjne.
Więcej informacji na temat innowacyjnej diagnostyki ultrasonograficznej znajdziesz na stronie firmy Norax Medical.
