Mobbing to zjawisko w dużej mierze subiektywne, a to dlatego, że dotyczy przede wszystkim sfery emocjonalnej. Prawo definiuje je następująco: "Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników" Taka definicja została wprowadzona do Kodeksu Pracy w 2003 roku.
Jak rozpoznać pierwsze symptomy?
Próbując określić czy określone zachowanie w miejscu pracy to już mobbing dobrze jest wiedzieć jakie są cele takiego postępowania. Pierwszym z nich będzie poniżenie ofiary poprzez stosowanie przemocy psychicznej. Drugim, który należy odnotować, to izolowanie go w zespole. Trzeci charakterystyczny cel dążenie do zwolnienia lub degradacji w hierarchii służbowej pracownika. Przy czym wszystkie te działania prześladowcy, zwanego również mobberem, muszą mieć charakter długotrwały. Długotrwały w definicji prawnej oznacza okres ponad półroczny, kiedy to mają miejsce takie zjawiska. Jeszcze raz należy podkreślić, że oprawca cały czas może zachowywać pozory poprawności, a mimo to pracownik mobbowany będzie doświadczał: zastraszania, obwiniania i poniżania. Przydzielane mu będą zbyt duże obowiązki lub wręcz przeciwnie. Praca będzie mu odbierana, a kompetencje stale podważane. Krzyki, wyzwiska, argumenty ad personam, to już raczej przejawy jawnej agresji i zdarzają się rzadziej.
Dlaczego dochodzi do mobbingu?
Czasami pewne osoby o zaburzonej osobowości robią takie rzeczy po części nieświadomie. Choć brzmi to makabrycznie, po prostu poniżanie ludzi leży w ich naturze. Częściej jednak zjawisko wynika z błędów w kulturze organizacyjnej firmy lub brakiem umiejętności kierowania zespołem ludzkim. Machiavelliczne podejście wydaje się jedynie słuszną drogą.
Jak się bronić?
Mobbing to przestępstwo, dlatego zbieraj dowody na to że jesteś mobbowany w miejscu pracy. Możesz prowadzić dziennik uwłaczających Twojej godności wydarzeń albo wręcz próbować nagrywać ich część.
Zawsze wykonuj swoje służbowe obowiązki sumiennie i starannie aby wytrącić z rąk oprawcy koronny argument.
Kontaktuj się z nim jedynie przy świadkach lub drogą oficjalną - za pomocą pism i e-maili. Ewentualne obraźliwe odpowiedzi archiwizuj. Mogą przydać się na rozprawie sądowej jako dowód.
Cały czas bądź asertywny. Nie pozwalaj się tak traktować. Porozmawiaj rzeczowo z samą górą, przedstawiając dowody.
Możesz też zawiadomić Powiatową Insspekcję Pracy, która obowiązana jest wszcząć natychmiastową kontrolę z urzędu. Zachowaj feedback dla Ciebie z tej kontroli. Może również posłużyć jako ważny rzeczowy dowód w sprawie.
Jak ochronić swe zdrowie?
A może nawet i życie. Zachowania mobbingowe zawsze mają charakter nasilający się. Pamiętajmy o tym, że pogarszająca się sytuacja może wpływać na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne. W przypadku takich problemów w pracy powinniśmy się udać zarówno do prawnika jak i do lekarza psychologa bądź psychiatry, którzy w razie potrzeby udzielą nam zwolnienia i wystawią ważkie zaświadczenie o rozstroju zdrowia.
Nie stać mnie na prawnika
To nie powód aby pozostawać biernym i dawać się dręczyć. Pamiętaj, że istnieje Ogólnopolskie Stowarzyszenie Antymobbingowe OSA. Zwróć się do nich. Oni pomogą Ci przeprowadzić wszystkie niezbędne, także te przewidziane prawem, działania.
Czy muszę za wszelką cenę zostać w pracy?
Nie. Zwłaszcza jeśli dręczenie przybrało już ostrzejsze formy, np. w postaci przemocy seksualnej. Odejście z pracy nie jest jednak warunkiem niezbędnym aby móc poradzić sobie z tym problemem. Jeśli na drodze formalnej poradzimy sobie, tzn. wygramy w sądzie i/lub sytuacja się zmieni, dręczyciel odejdzie z pracy, to pozostanie na stanowisku i sprostanie mimo wszystko trudnej sytuacji, będzie stanowiło doskonałą podstawę do wychodzenia z traumy. Sięgnijmy po pomoc. Psychoterapia pomoże nam wrócić do życia.
Nigdy nie daj sobie wmówić, że jesteś gorszym człowiekiem i beznadziejnym pracownikiem. Mobbing dotyka najczęściej osoby wzorowo wykonujące swe zawodowe obowiązki, a mobbing bywa próbą zniszczenia niechcianej konkurencji do upragnionego awansu.
Informacje pochodzą od pracownika serwisu Praca Bielsko-Biała zajmujący się doradztwem personalnym na terenie Podbeskidzia.