Instytucja zakazu prowadzenia działalności gospodarczej nie jest nowością w polskim prawie, ale wciąż niewielu przedsiębiorców posiada wiedzę na temat tego, kiedy ma ona zastosowanie. W jakiej sytuacji w stosunku do osoby prowadzącej firmę może zostać orzeczony taki zakaz?
Kiedy orzeka się zakaz prowadzenia działalności gospodarczej?
Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej jest środkiem o charakterze prewencyjnym. Jego celem jest eliminacja z rynku przedsiębiorców, którzy swoimi działaniami przyczynili się do tego, że upadłość przedsiębiorstwa została ogłoszona. Możliwość zastosowania tego środka w stosunku do przedsiębiorcy wynika z ustawy Prawo upadłościowe. Zgodnie z art. 373 ust. 1 przywołanej ustawy sąd może orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej w stosunku do osoby, która ze swojej winy:
- nie złożyła w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości, mimo że była do tego zobowiązana z mocy ustawy, albo
- faktycznie zarządzając przedsiębiorstwem dłużnika, przyczyniła się do niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie, albo
- już po ogłoszeniu upadłości nie wydała lub nie wskazała majątku czy innych dokumentów, albo
- po ogłoszeniu upadłości jako upadły ukrywała, niszczyła lub obciążała majątek, który wchodził w skład masy upadłości, albo
- jako upadły w toku postępowania upadłościowego nie wykonywała innych obowiązków, które na niej ciążyły.
Więcej na ten temat można przeczytać na stronie internetowej https://kancelaria-slaski.pl/category/upadlosc-przedsiebiorstwa/.
Kto może złożyć wniosek o zastosowanie zakazu prowadzenia działalności?
Najczęściej za złożenie wniosku o zastosowanie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej wobec przedsiębiorcy (dłużnika) odpowiada wierzyciel. Nie jest to jednak jedyna osoba uprawniona do takiego działania. Ustawa Prawo upadłościowe przewiduje, że postępowanie może zostać wszczęte również na wniosek:
- tymczasowego nadzorcy sądowego,
- zarządcy przymusowego,
- syndyka,
- prokuratora,
- Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
- Komisji Nadzoru Finansowego.
Zarówno wygaśnięcie funkcji np. tymczasowego nadzorcy, jak i zaspokojenie wierzyciela w toku prowadzonego postępowania w żaden sposób nie wpływa na jego dalszy bieg.
Na jaki okres sąd orzeka zakaz prowadzenia działalności?
Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej ma charakter fakultatywny – sąd może, ale nie musi go orzec. W praktyce okolicznością, która może spowodować, że sąd odstąpi od zastosowania tego środka, jest np. choroba dłużnika.
Istotną informacją jest, że zakaz prowadzenia działalności jest ograniczony w czasie – jest on orzekany na okres od 1 do 10 lat. Ustalając wymiar czasowy zakazu, sąd bierze pod uwagę stopień winy przedsiębiorcy oraz skutki, jakie wywołały podejmowane przez niego działania.
Z czym wiąże się orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej?
Orzeczenie przez sąd zakazu prowadzenia działalności gospodarczej jest dla przedsiębiorcy bardzo dotkliwe, gdyż oznacza brak możliwości:
- prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej,
- pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego, członka rady nadzorczej czy pełnomocnika osoby prowadzącej działalność gospodarczą.
Osobie, w stosunku do której orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, pozostaje zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę lub umowy cywilnoprawne. Jednocześnie nie musi ona wyzbywać się posiadanych udziałów czy akcji.