Wybór kotła centralnego ogrzewania do małego domu o powierzchni użytkowej 100 m2 nie jest taki prosty. Należy uwzględnić nie tylko sam metraż budynku, ale również straty ciepła, jakie dom generuje. Istotne jest, czy piec ma służyć wyłącznie ogrzaniu pomieszczeń czy też jednocześnie dostarczaniu ciepłej wody użytkowej. Dla wielu osób niezwykle ważne będą kwestie ekonomiczności danego rozwiązania. Sprawdźmy więc, jaki kocioł co okaże się optymalnym wyborem.
Kluczowe aspekty przy podejmowaniu decyzji
Przede wszystkim warto pamiętać, że każdy dom jest inny. Liczy się technologia, a nawet rok budowy. Oznacza to, że kocioł co, który idealnie sprawdza się w domu tradycyjnym postawionym w 1999 roku, niekoniecznie będzie spełniał swoje zadanie w nowoczesnym budynku energooszczędnym. Co jest szczególnie ważne?
• Zapotrzebowanie na ciepło;
• Wielkość kotłowni – kotły na paliwo stałe wymagają znacznie większej przestrzeni niż kotły gazowe;
• Dostęp do sieci gazowej – brak przyłączenia do sieci gazowej ogranicza możliwości wyboru kotła;
• Rachunek ekonomiczny.
Zapotrzebowanie domu na ciepło = moc grzewcza kotła
Dostępne w ofercie handlowej kotły co mają różną moc grzewczą. Odpowiednio dobrana moc ma znaczenie w kontekście zarówno efektywności działania kotła, jak i względów ekonomicznych. W przypadku za małej mocy nie będzie można ogrzać domu, a ponadto zwiększy się zużycie paliwa w stosunku do założeń. Jednak równie nieopłacalny okazuje się kocioł co mający zbyt dużą moc wobec zapotrzebowania, ponieważ musi pracować z obniżoną mocą. Trudno wtedy w pełni wykorzystać możliwości kotła. Częste włączanie i wyłączanie się palnika skutkuje również szybszym zużyciem poszczególnych elementów pieca.
Kocioł należy tak dobrać, aby podczas największych mrozów zapewnić dostarczenie ciepła potrzebnego do ogrzania wszystkich pomieszczeń i to odpowiedniej temperatury dla domowników – niektórym wystarczy 20 stopni, innych zaś zadowolą dopiero 24 stopnie Celsjusza.
Zapotrzebowanie na ciepło można znaleźć w projekcie budowlanym, ale i bez tego dokumentu łatwo sobie poradzić. Przyjmuje się, że wynosi ono:
• 10 – 15 W/m2 dla domów pasywnych;
• 15 – 40 W/m2 dla budynków energooszczędnych;
• 40 – 60 W/m2 dla nowoczesnego budownictwa;
• 60 – 80 W/m2 dla budynków modernizowanych;
• Ponad 100 W/m2 dla starego budownictwa sprzed 1980 roku.
W celu dobrania odpowiedniej mocy kotła należy wziąć pod uwagę nie tylko zapotrzebowanie budynku na ciepło, ale także metraż domu i wysokość pomieszczeń. Dla domu o powierzchni 100 m2, wysokości pomieszczeń 2,7 m oraz zapotrzebowaniu cieplnym na poziomie 40 W/m2 najlepszy będzie kocioł co o mocy około 11 kW. Obliczeń dokonuje się według wzoru:
• Moc kotła = Powierzchnia x Wysokość pomieszczeń x 40
Koszy zakupu i eksploatacji a komfort użytkowania kotłów na paliwo stałe
Najtańszym rozwiązaniem zarówno w zakupie, jak i późniejszej eksploatacji okazuje tradycyjny kocioł węglowy. Problemy można wskazać trzy. Po pierwsze, coraz bardziej zaostrzają się wymagania dotyczące emisji produktów spalania i w wielu rejonach kraju wprowadza się zakaz stosowania tego typu kotłów. Po drugie, kotły węglowe są duże, więc niekoniecznie wystarczy miejsca w raczej niedużym pomieszczeniu kotłowni. Po trzecie, obsługa kotła jest uciążliwa, a pyły i brud łatwo przenieść do innych pomieszczeń w domu. W domach stawianych współcześnie i odpowiednio izolowanych nie ma uzasadnienia ekonomicznego inwestowanie w tego typu kotły, ponieważ zapotrzebowanie na energię cieplną nie jest wysokie.
Można zdecydować się też na kocioł na ekogroszek, jednak to rozwiązanie nie jest takie eko, jak mogłaby sugerować nazwa. Znacznie wygodniejszy i przy okazji bardziej przyjazny dla środowiska jest kocioł co na pellet. Przede wszystkim nie trzeba regularnie dokładać opału do pieca, ani też monitorować temperatury paleniska. Koszty są nieznacznie wyższe, ale i komfort użytkowania wyraźnie większy. Kotły na pellet wyposażone są zazwyczaj w automatyczny podajnik i zapalarkę oraz duży zbiornik na paliwo. Jednak w tym przypadku również potrzeba niemałej kotłowni.
Nowoczesne i wygodne kotły na gaz
W miejscach, w których można przyłączyć się do sieci gazowej doskonałą opcją jest ogrzewanie na gaz. Szczególnie w małych domach, takim jest metraż 100m2, koszty eksploatacyjne nie powinny być zbyt wysokie. Ważnym argumentem w wielu przypadkach będzie brak konieczności wyodrębnienia kotłowni, ponieważ modele kotłów gazowych zazwyczaj mają dość kompaktowe wymiary. Wystarczy, aby dane pomieszczenie miało odpowiednią wysokość, wydajny system wentylacyjny i nie było przeznaczone na stały pobyt domowników (najwyżej 4 godziny dziennie). Niektóre piece gazowe można też zawiesić. Kotły tego typu gwarantują optymalną temperaturę we wszystkich pomieszczeniach i są wyjątkowo komfortowe w obsłudze. Nie wytwarzają również żadnych zanieczyszczeń.
• Jednofunkcyjny czy dwufunkcyjny?
Odpowiedź zależy od konkretnych potrzeb, a jedną z nich może być zastosowanie pieca nie tylko do ogrzewania pomieszczeń, ale i podgrzewania wody.
Tańszym rozwiązaniem jest w takiej sytuacji model dwufunkcyjny, który na bieżąco podgrzewa wodę w trakcie jej poboru i nie ma możliwości podłączenia cyrkulacji ciepłej wody. Sprawdzi się w domku parterowym, kiedy bezpośrednio obok siebie znajdują się kuchnia i łazienka, a w jednym z tych pomieszczeń stanie kocioł.
W innym przypadku trudno o komfort użytkowania oraz ekonomiczność, więc lepiej zdecydować się na kocioł jednofunkcyjny z zasobnikiem na ciepła wodę, który umożliwia korzystanie z niej w kilku miejscach jednocześnie.
• Tradycyjny czy kondensacyjny?
Tradycyjne kotły z otwartą komorą spalania pobierają powietrze do spalania gazu z wnętrza, w którym są zlokalizowane. Musi być w nim kratka nawiewna, co bywa kłopotliwe w okresie zimowym. Największą zaletą tego rozwiązania okazuje się niska cena.
Z kolei w kotle z zamkniętą komorą spalania pobór powietrza i odprowadzanie spalin zostaje wymuszone przez wbudowany wentylator. Wszystko odbywa się w obiegu zamkniętym, więc pomieszczenie się nie wychładza. Co więcej, w razie awarii pieca nie ma ryzyka zatrucia się przez domowników, ponieważ komora spalania zostaje oddzielona od pomieszczenia. Kotły tego typu wykazują również wyższą sprawność.
Kocioł kondensacyjny stanowi odmianę kotła z zamkniętą komorą spalania. Wyróżnia się mocno rozbudowaną powierzchnią wymiennika ciepła odbierającego ciepło od spalin, które zostają schłodzone do niskiej temperatury. W ten sposób dochodzi do efektu kondensacji pary wodnej (która nie uchodzi do komina) i tym samym do pozyskania dodatkowej energii cieplnej. Największą zaletą jest wysoka wydajność i niski poziom hałasu, natomiast wadą niezbyt niska cena.
Inne rozwiązania grzewcze
W ofercie rynkowej dostępne są również kotły węglowe, na ekogroszek, pellet, elektryczne, na gaz płynny i olejowe. Jednak nie cieszą się one taką popularnością, jak wcześniej prezentowane modele. Wynika to przede wszystkim z wyższych kosztów inwestycyjnych oraz eksploatacyjnych.
Konsultacje: Parex Kotły